ΝΕΟΤΕΡΑ
latest

728x90

468x60

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2020

Πνευματικά Δικαιωματα: Πέντε θάνατοι και μια κηδεία...

Πέντε θάνατοι και μια κηδεία...

Τη χρονιά που μας πέρασε, έφυγαν από τη ζωή πολλοί και σημαντικοί Ελληνες δημιουργοί, όπως ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Γιάννης Σπανός, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, ο Γιώργος Ζήκας, ο Γιάννης Σπάθας, αλλά κι ο Στέλιος Βαμβακάρης και η εμβληματική ερμηνεύτρια Σωτηρία Λεονάρδου. Καλλιτέχνες που έγραψαν τη δική τους ιστορία στον ελληνικό πολιτισμό.


Τα λόγια που γράφτηκαν κι ακούστηκαν από τα επίσημα χείλη της πολιτικής μας ζωής στα ΜΜΕ και τα δίκτυα ήταν πάρα πολλά. Μιλούσαν για την απώλεια, για την έλλειψη, για τη φτωχοποίηση της Τέχνης και του Πολιτισμού. Δεν θα πω ότι ήταν όλα υποκριτικά, αλλά η αλήθεια είναι ότι ήταν ετεροχρονισμένα.


Η απώλεια, η έλλειψη, η απουσία ουσιαστικά είχαν προηγηθεί του φυσικού θανάτου. Η σιγή για έναν καλλιτέχνη, η έλλειψη της δημιουργίας, η απουσία της έκφρασης με καινούργια έργα, η απώλεια της επαφής είναι ο θάνατος που προηγείται του βιολογικού. Κι αυτοί οι καλλιτέχνες που έφυγαν είχαν αναγκαστεί στη δισκογραφική σιωπή για πολλά χρόνια, όπως δυστυχώς συμβαίνει και με τους περισσότερους εν ζωή Ελληνες συνθέτες.

Οποιες προσπάθειες έγιναν τα τελευταία χρόνια από Ελληνες δημιουργούς να εκδώσουν (με δικά τους έξοδα κατά βάση) κάποιο ολοκληρωμένο έργο ήταν καταδικασμένες σε αποτυχία και σίγουρα ο λόγος δεν ήταν η καλλιτεχνική τους αξία. Οι αιτίες είναι πολλές και θα χρειαστεί ξεχωριστή αρθρογραφία για να κάνουμε μια προσέγγιση.


Είναι η πειρατεία, το διαδίκτυο, είναι το ακριβό cd, είναι η έλλειψη δισκογραφικών εταιρειών, αλλά προσωπικά θεωρώ ότι αυτά είναι αποτελέσματα, γιατί η βασική αιτία είναι η απαξίωση της Τέχνης και του Πολιτισμού από την κυρίαρχη ιδεολογία, που θέλει να δημιουργήσει παθητικούς καταναλωτές σε κατασκευάσματα μιας χρήσης. Αυτή η ιδεολογία που βάζει στο ζύγι την Τέχνη με το άμεσο οικονομικό και πολιτικό κέρδος.


«Αυτά θέλει ο κόσμος» λένε και σπρώχνουν τον ακροατή (θεατή ουσιαστικά) στις φτηνιάρικες μεμονωμένες παραγωγές της μιας χρήσης, του ενός τραγουδιού (single), του εύπεπτου, του ακίνδυνου γι’ αυτούς. Βγάζουν κι ένα κωλομέρι ή κάποιον «επαναστατημένο» νέο με δαχτυλίδια και καδένες σε κακή αμερικάνικη απομίμηση της trap μουσικής και ικανοποιούν τον θεατή, που θα τους κάνει like στο YouTube, για να θησαυρίζουν τα παγκόσμια μονοπώλια, δίνοντας κάποια ρέστα στο οικονομικό κατεστημένο κάθε κράτους-μέλους τους. Κι αυτή η πρακτική είναι ο κανόνας κι ό,τι άλλο υπάρχει είναι μόνο η εξαίρεση, το άλλοθι.


Οχι όμως! Δεν θέλει αυτά ο κόσμος. Πάντα υπήρχαν είδη μουσικής, πάντα υπήρχαν «εμπορικά» τραγούδια, αλλά δίπλα τους υπήρχαν κι ο «Μεγάλος Ερωτικός», η «Μικρά Ασία», ο «Επιτάφιος», η «Θητεία», ο «Δρόμος», ο «Αγιος Φεβρουάριος», το «Καλημέρα Ηλιε», το «Φορτηγό» κι ο κατάλογος δεν τελειώνει. Εργα που ήθελε ο κόσμος, που γεννιόταν ο κόσμος, που μεγάλωνε κι αγαπούσε, έργα διαχρονικά.


Σήμερα λοιπόν μπαίνουν δύο ερωτήματα: - Θα μπορούσαν αυτοί, ή άλλοι νεότεροι δημιουργοί, να γράψουν σήμερα αντίστοιχα έργα; Η απάντηση είναι Ναι! - Θα μπορούσαν να τα ηχογραφήσουν και να βγουν στη δισκογραφία, στην κοινωνία; Η απάντηση είναι Οχι!


Και τα αποτελέσματα είναι πλέον φανερά στον Πολιτισμό μας.


Αυτό όμως είναι το πρώτο κομμάτι που αφορά τον πολιτισμικό θάνατο. Το δεύτερο αφορά την κηδεία. Αφού τους πεθάνουμε καλλιτεχνικά, ας κάνουμε και την κηδεία.


Αφορμή στάθηκε η πολύ καλή ταινία του Αγγελου Φραντζή «Ευτυχία». Σε κάποια σκηνή εμφανίζεται η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου να ζητάει από τον Απόστολο Καλδάρα λεφτά για να του πουλήσει έναν στίχο της και φυσικά τα πνευματικά της δικαιώματα, για λίγα κατοστάρικα. Ο Καλδάρας όμως δεν το δέχεται, από αγάπη κι εντιμότητα, γιατί θέλει να γραφτεί το όνομα της Ευτυχίας στον δίσκο και να πάρει τα δικαιώματά της από τις πωλήσεις. Εκείνη επιμένει, αλλά κι εκείνος ο «τσιγκούνης βλάχος», όπως τον φώναζε περιπαιχτικά η Ευτυχία, είναι πιο πεισματάρης κι έτσι το όνομα της σπουδαίας Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου μπαίνει στον δίσκο, αλλά και στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού.


Η Ευτυχία παίρνει αυτό που δικαιούται. Εισπράττει τα πρώτα της λεφτά από τα πνευματικά της δικαιώματα, μόνο από τις πωλήσεις των δίσκων, που ήταν ένα αρκετά μεγάλο ποσό, και μπορεί να ζει, παρ’ όλα της τα πάθη, μια αξιοπρεπή ζωή. Ετσι μπαίνει και στη ζωή της Παπαγιαννοπούλου όπως όλων των υπόλοιπων δημιουργών η ΑΕΠΙ. Θα συμπληρώσω ένα παραλειπόμενο: ότι ο Απόστολος Καλδάρας είχε φύγει από την ΑΕΠΙ από το 1952, όταν ο τότε διευθυντής της, ο Μακρής, αρνήθηκε να του δώσει 500 δραχμές για να παντρευτεί.


Κι ερχόμαστε στο σήμερα. Η ΑΕΠΙ έχει κλείσει εδώ και δύο χρόνια, με ενέργειες της τότε κυβέρνησης, των υπουργών Πολιτισμού, αλλά και των ίδιων των δημιουργών.


Οι μέτοχοί της κατηγορούνται πλέον για σωρεία κακουργημάτων. Καταχρήσεις, απάτες, φοροδιαφυγές, ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, ακόμη και η σύσταση και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση συμπληρώνουν το κατηγορητήριο. Τα περισσότερα είναι γνωστά, όπως το πάρτι των δεκάδων εκατομμυρίων που αποκαλύφθηκε από τους ελέγχους, που αφορούσαν όμως μόνο λίγα χρόνια από τη λειτουργία της. Τα υπόλοιπα ποσά ξεπερνούν κάθε φαντασία. Αυτά τα χρήματα όμως σε ποιον ανήκαν; Η απάντηση είναι απλή: Στους Ελληνες και ξένους δημιουργούς στο μεγαλύτερο μέρος, σε απλήρωτους συνεργάτες, αλλά και στο ελληνικό Δημόσιο.


Αφού λοιπόν για δεκάδες χρόνια αυτή η ληστρική εταιρεία κατάκλεβε τους δημιουργούς και την Εφορία, αλλά κανένας δεν την άγγιζε, όλοι πίστεψαν ότι ήρθε ο καιρός να γεννηθεί και στην Ελλάδα, όπως και σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπως σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, ένας καθαρός, ανεξάρτητος αυτοδιαχειριζόμενος οργανισμός των δικαιούχων πνευματικών δικαιωμάτων, όπου η Ευτυχία, ο Απόστολος, ο Θάνος, ο Λαυρέντης, αλλά κι ο Λευτέρης, ο Μίκης, ο Σωκράτης, ο Θανάσης, ο νέος ή ο μελλοντικός δημιουργός θα μπορούν να έχουν μια λογική, δίκαιη ανταμοιβή για τα έργα τους, που συνοδεύουν κάθε πτυχή της ζωής μας.


Περίπου δεκατέσσερις χιλιάδες (14.000) δικαιούχοι (το 98,8% του συνόλου των Ελλήνων και χιλιάδες ξένοι), οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ως βασικό εισόδημα τα πνευματικά τους δικαιώματα, μετά από σχεδόν τρία χρόνια ανέχειας, φτωχοποίησης και στερήσεων, έχτισαν αυτόν τον αυτοδιαχειριζόμενο οργανισμό, την ΕΔΕΜ (Ενωση Δικαιούχων Εργων Μουσικής), πιστεύοντας ότι όλες αυτές οι θυσίες παλαιών και νέων δημιουργών έφτασαν στο τέλος τους... αλλά…!


Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι ότι αυτές οι χιλιάδες των δημιουργών του Πολιτισμού, αυτοί που στηρίζουν με την τέχνη τους κάθε άνθρωπο, κάθε κοινωνία, κάθε μας στιγμή, αυτοί για τους οποίους μετά θάνατον γράφονται και λέγονται υπέροχα λόγια, αισθάνονται ότι τους κοροϊδεύουν, τους εκμεταλλεύονται για ακόμη μια φορά με τον χειρότερο τρόπο. Αισθάνονται ότι είναι καλεσμένοι σε μια κηδεία. Στην κηδεία των πνευματικών δικαιωμάτων.


Εδώ κι επτά μήνες, από το καλοκαίρι του ‘19 που έχει συσταθεί η ΕΔΕΜ ως ο οργανισμός που θα διαδεχτεί την ΕΥΕΔ, η υπουργός Πολιτισμού κ. Μενδώνη δεν υπογράφει, ως όφειλε, την άδεια του οργανισμού, με καθυστερήσεις αδικαιολόγητες και με γραφειοκρατικά τεχνάσματα, διαψεύδοντας τις δικές της δηλώσεις για άμεση λύση. Το αποτέλεσμα είναι οι δημιουργοί να μην μπορούν να εισπράξουν τα πενιχρά τους έστω δικαιώματα, οι αντιπρόσωποι να μην έχουν τη δυνατότητα να εισπράξουν και οι εργαζόμενοι να βρίσκονται στον αέρα, χωρίς συμβάσεις.


[ads-post] 


Ενα αποτέλεσμα που επηρεάζει δραματικά χιλιάδες οικογένειες. Επιπλέον, το ίδιο το κράτος χάνει εκατομμύρια που δεν αποδίδονται στα ταμεία του και οι μόνοι που χαμογελούν είναι κάποια επιμελητήρια, των οποίων τα μέλη «γλιτώνουν» στην πλειονότητά τους περίπου ένα ευρώ (1€) τη μέρα! Αν είναι δυνατόν!


Εχουν περισσέψει πια τα κροκοδείλια δάκρυα στους θανάτους των εκπροσώπων του Πολιτισμού μας κι ο επόμενος σκηνοθέτης δεν θα βρει κανένα σενάριο, δεν θα βρει κανέναν στιχουργό ή συνθέτη για να αποτυπώσει την ιστορία του, αφού το είδος θα έχει εξαλειφθεί και μαζί με αυτό το μεγαλύτερο κομμάτι του σύγχρονου πολιτισμού μας.


Την πρόσκληση όμως γι’ αυτήν την κηδεία δεν θα τη δεχτούν οι Ελληνες δημιουργοί και οι αντιδράσεις τους θα είναι πολύ δυναμικές κι ο καθένας καλείται να αναλάβει τις ευθύνες του.




Γράφει ο

Κώστας Καλδάρας

Συνθέτης-Εικαστικός












« Προηγουμενο
Επομενο »

Δεν υπάρχουν σχόλια